Görsel Belgelerle Trabzon. - Candan Nemlioğlu
1461- 1914
yılları arasında Trabzon'daki yapıları ve yaşamı tanıtan 'Görsel
Belgeleri' konu alan kitapta asıl tema üç ana bölümde
değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmelerin yapılışında birkaçı dışında
eserlerin özgün örneklerine ya da ilk baskılarına ulaşıldı.
I.Bölümde:
Bölgenin önemine, Trabzon'un coğrafi durumu ile doğal dokusunun
özelliklerine ve kısaca tarihine değinildi. Ayrıca yıllar içinde kentin
yapılaşma ve gelişimi tanıtılırken tüm bunların sanatçılar ve bilim
insanları üzerindeki etkinliği değerlendirildi.
II. Bölümde:
Eserlerin tümü ayrıntılı bir biçimde bu bölümde sunuldu. Eserler önce
tekniklerine göre A. B. C. D. E. sıralamasına, sonra tarihlerine göre 1.
2. 3. 4. numara sırasına göre tanıtıldı. Her biri, eserin adı,
bulunduğu yer, ressamı-gravür ya da litograf sanatçısı, yapım yılı,
yapım tekniği, ölçüleri ve tanıtımı başlıkları altında incelendi ve
anlatıldı. A da 1, B de 4, C de 7 (3), D de 24 (2), ve E de 11 (2)
eserin içerdiği 52'si görsel 2'si anlatım olmak üzere 54 eser tanıtılmış
oldu. E grubunda özgün örneğine ulaşılamayan eserlere yer verildi.
Aynı
sanatçının eseri olduğu halde teknik farklılıkları ve bazı
değişikliklerle ayrı yerlerde iki kere basıldığı saptanan eserler 6-6a
şeklinde numaralanarak sunuldu. Böylece sanatçısı bilinmeyen bazı
eserlerin sanatçıları da öğrenildi.
Tempera,
yağlıboya, suluboya, karakalem (yağlı kalem) temel teknikleri yanı sıra
gravür ve litografi gibi baskı tekniklerinin kullanılmış olduğu
belirlendi.
III.
Bölümde: Eserler teknik ve işlendikleri konulara göre gruplandırıldı,
özellikleri dikkate alınarak değerlendirildi. Sonuç bölümünde ise bu
denli önemli yapıtlardan nasıl yararlanılması gerekliliği vurgulandı.
İkinci
bölümde sunulan 52 eserin bulunduğu bölgeyi gösteren bir harita ve yine o
dönemlerdeki doğal dokuyu tanıtan bir başka harita ile tarihi yapıların
kentte bulundukları yerleri belirleyen bir plan, kitaptaki ilk bölüme
alındı. Gezginler, Trabzon ve çevresinin doğal dokusunu Alp Dağları'nın
doğal dokusuyla zaman zaman karşılaştırır ve bu yörenin son derece
etkileyici eşsiz bir doğaya sahip olduğundan övgüyle söz ederler.
Mimari ve
teknik terimlerin daha açıklık kazanması ve okuyucuya yardımcı olması
düşüncesiyle son bölüme konuya ilişkin kavramlar sözlüğü eklendi.
Görsel
belgelerin içerdikleri konulara göre sınıflandırılması yapıldı, genel
görünümler ve tek tek işlenen yapılar olarak iki grup altında ve harf
sıralamasına göre bir liste düzenlendi.
Pek çok
Fransız sanatçının eserlerinin bulunduğu kitapta yararlı olacağı
düşüncesiyle Fransızca ve İngilizce birer özet verildi.
